Ocena szkód spowodowanych mrozem

rolnik, pole, sterowanie, dron, widok z lotu ptaka, pole

Zima potrafi zaskoczyć, pomimo że nie mamy na to wpływu warto pamiętać, że kiedy mróz wyrządzi szkody w uprawach możemy ubiegać się o odszkodowanie. Mniej więcej co cztery lata pojawia się podobny typ pogody ale nie jest to regułą. Trudno przewidzieć jaka zima czeka nas w tym roku. Jak powstają szkody?  Kiedy?  Czy wiesz, że można ocenić straty kamerą wielospektralną umieszczoną w dronie?

Co wypływa na brak odporności na mróz?

Niektóre gatunki wykazują większą a niektóre mniejszą odporność na mróz oraz inne czynniki środowiskowe. Przymrozki powodują uszkodzenie tkanek roślinnych przez co szkody spowodowane wymarznięciem potęgują niekorzystny wpływ innych negatywnych czynników zewnętrznych, które osłabiają rośliny:

  • Brak pokrywy śnieżnej nie chroni ziemi, co w połączeniu z dużym nasłonecznieniem i wiatrami zmarznięta ziemia nie jest w stanie uzupełniać zasobów wodnych poprzez parowanie – rośliny usychają zachodzi tzw.  proces wysmalania,
  • Obfite opady śniegu pokrywają nie do końca zamarzniętą ziemię przez co rośliny tracą węglowodany a następnie białka. Doświadczone takim działaniem rośliny często porażane są pleśnią śniegową jest to tzw. proces wypierania,
  • Zróżnicowane temperatury, przez co w trakcie zimy rośliny przy wyższych temperaturach rozpoczynają wegetację a następnie temperatura gwałtowanie spada i powoduje rozhartowanie rośln,
  • Patogeny i szkodniki występujące jesienią lub wczesną wiosną potrafią wyrządzić ogromne szkody na osłabionych roślinach.
Temperatury, przy których węzeł krzewienia ulega uszkodzeniu wynoszą np. −18 °C (żyto), −15 °C (pszenica ozima), −12 °C (jęczmień ozimy)
winnica, mróz, uprawy
W ogrodzie można zabezpieczyć rośliny przez mrozem otuliną, natomiast na dużych polach niestety takiej możliwości nie mamy.

Kiedy występują mrozy niebezpieczne dla roślin?

Straty spowodowane mrozem mogą wystąpić zimą, jesienią oraz wiosną. Zimą gdy rośliny przemarzają mogą pękać pnie oraz korzenie. Tak intensywne przemarznięcie występuje gdy temperatura wynosi aż -25 °C. Jak wspominaliśmy wcześniej grubość pokrywy śnieżnej też ma znaczenie, kiedy jest ona wystarczająco gruba oziminy są w stanie przetrwać największy mróz, natomiast bez niej mogą przemarznąć już w temp. -12 °C. Najbardziej narażone są młodę pędy i gałęzie. Wiosenne przymrozki obniżają odporność na szkodniki i patogeny. Przemarzają kwiaty, zalążki owoców jak i liści. Jesienią zmrożenia występują kiedy nie zakończy się jeszcze wegetacja roślin.
Rośliny zimoodporne i mrozoodporne

Rośliny zimoodporne zimą są uśpione i zdrowe a nawet niektóre wzrastają. Nie każda roślina posiada tę właściwość,  dlatego bardzo ważny jest wybór odpowiedniej odmiany hodowanej rośliny.

Mrozoodporność badana jest na podstawie obserwacji najniższych temperatur w której roślina może przetrwać. Roślina nieprzystosowana doświadcza stresu o którym wspominaliśmy w jednym z poprzednich artykułów  https://rolnictwoprecyzyjne.eu/blog/stres-abiotyczny-i-biotyczny-roslin-a-wydajnosc-upraw/ obniżają odporność przez co powyższe negatywne czynniki środowiskowe powodują większe spustoszenie.

Czym są strefy mrozoodporności?

Przed wybraniem odpowiedniej odmiany rośliny warto sprawdzić strefę w jakiej znajduje się teren przeznaczony do uprawy. Założenia stref mrozoodporności w postaci mapy Państwa wprowadził Departament Rolnictwa USA (USDA), następnie ten pomysł zaadoptowały inne kraje. Polska również posiada podział na strefy. 

Mapa mrozoodporności określa w przybliżeniu jak niską temperaturę rośliny są w stanie znieść bez większych uszkodzeń. Do poszczególnych stref przypisane są konkretne przedziały temperaturowe.

Wyliczana jest wieloletnia średnia wartości minimalnych temperatur, zazwyczaj z ostatnich 30 lat. Na tej podstawie określona jest mapa mrozoodporności, jest ona  wskazówką sugerujacą wysiew. Warto szukać jak najbardziej aktualnych map mrozoodporności analizowanych przez różnych ekspertów. Podstawowe wyliczenia stref pochodzą z 1984 roku ale w obliczu potwierdzanych się naukowo wiadomości o ociepleniu klimatu należy być uważnym. Granice stref prawdopodobnie przesunęły się na południowy wschód przez co najprawdopodobniej nie ma już najchłodniejszej strefy 5B. Natomiast najcieplejsza strefa 7B powiększa swój rozmiar. Taką Teorię udowodnił p. Marek Snowarski, w 2012 roku. Wyniki swoich badań przedstawił na stronie atlas-roślin.pl. Takie mapy powalają opracować optymalny plan nasadzeń przy doborze gatunków roślin.

 

mapa, szkody, mróz, rolnictwo, polska, mrozoodporność, rosliny
Rys. 1. Podział Polski na strefy i podstrefy klimatyczne wg Heinzego i Schreibera (1984r.) [Snowarski M. 2012. Strefy mrozoodporności - nowe mapy. Szkółkarstwo 6, 60 - 67]
mapa, pola, mrozoodporność, rolnictwo
Rys. 2. Podział Polski na strefy i podstrefy klimatyczne wg Snowarskiego (2012 r.) [Snowarski M. 2012. Strefy mrozoodporności - nowe mapy. Szkółkarstwo 6, 60 - 67]
Najłagodniejsze zimy w Polsce (strefa 7), panują wzdłuż pasa wybrzeży i wzdłuż zachodniej granicy państwa, sięgając wzdłuż doliny Odry do Wrocławia, oraz w niewielkiej enklawie wokół Poznania. Stwarzają one możliwość uprawy roślin słabiej znoszących silne mrozy.

Czy rzepak ozimy jest mrozoodporny?

Rzepak charakteryzuje się szybkim i bujnym wzrostem w okresie jesiennym przez co narażony jest na pierwsze mrozy, do których nie jest przystosowany. Niska mrozoodporność jest przyczyną niskiej mrozoodporności mniej więcej o 5-7 °C. Długa i ciepła jesień jest najbardziej korzystna dla rzepaku. Warto zwrócić uwagę na wygląd rozety aby była krępa i zwarta, liczba liści wynosiła od 7 do 9 i znajdowała się krótkiej łodydze od 4-5 cm i łodydze o grubości od 0,5 do 1cm. Takie cechy fizyczne rzepaku pomagają przetrwać niekorzystne zimowe mrozy. 

 

Ważne są badania glebowe, nie tylko dla rzepaku ale i wszystkich roślin. Warto wiedzieć jak nawozić swoje pole aby uzyskać najlepsze efekty. Więcej informacji znajduje się w jednym z poprzednich artykułów: 

https://rolnictwoprecyzyjne.eu/blog/jak-samodzielnie-wykonac-precyzyjne-badanie-gleby/ 

 

Ważne!  Przenawożenie azotem lub późna jego aplikacja zwiększa uwodnienie tkanek, hamuje hartowanie i znacznie obniża zimotrwałość

Badanie roślin dronem

Wszyscy wiemy, że z góry widać więcej dlatego świetnym rozwiązaniem jest wykorzystanie bezzałogowego statku powietrznego czyli drona (UAV) do oceny uszkodzeń rzepaku po zimie. Zdobyte z powietrza obrazy wielospektralne znacznie pomagają zebrać materiał aby ubiegać się o odszkodowanie  w przypadku szkód łowieckich ale i oceny zdrowia roślin. Nowoczesny pobór danych teledetekcyjnych może pomóc w otrzymaniu należnej rekompensaty z ubezpieczenia za szkody wyrządzone przez mróz. 

Przeprowadzono badania dzięki którym wybrano wskaźniki roślinności opowiadające za zniszczenia spowodowane mrozem. Przebieg eksperymentu wyglądał nastepująco:

Obrazy pozyskane dronem zostały zrobione za pomocą wielospektralnej kamery Sequoia, która zbierała dane w czterech pasmach widmowych: zielonym, czerwonym, czerwonej krawędzi i bliskiej podczerwieni. Dane uzyskano z trzech wysokości nad ziemią, co spowodowało różne odległości próbkowania z ziemi. W ramach kilku testów w eksperymencie wykorzystano różne wskaźniki roślinności, obliczone na podstawie czterech pasm widmowych (znormalizowany różnicowy wskaźnik wegetacji (NDVI), znormalizowany różnicowy wskaźnik wegetacji – czerwona krawędź (NDVI_RE), zoptymalizowany indeks roślinności dostosowany do gleby (OSAVI), zoptymalizowany indeks roślinności dostosowany do gleby – czerwona krawędź (OSAVI_RE), indeks roślinności dostosowany do gleby (SAVI), indeks roślinności dostosowany do gleby – krawędź czerwona (SAVI_RE)). 

Więcej o wskaźnikach wegetacyjnych znajdziesz tu: 

https://rolnictwoprecyzyjne.eu/blog/indeksy-wegetacyjne-cz-1/ 

Przy oziminach najlepiej sprawdziły się dwa wskaźniki wielospektralne NDVI (Normalized Difference Vegetetion Index) czyli wskaźnik znormalizowanej różnicy wegetacji. Pozwala on określić stan rozwoju i wegetacji rośli. Natomiast drugi OSAVI jest to indeks roślinności dostosowany do gleby oraz zoptymalizowany do monitorowania rolnictwa. Przy tych wskaźnikach uzyskano najlepszy wynik gdzie dokładność wynosi 95 %. 

rolnik, pole, sterowanie, dron, widok z lotu ptaka, pole
W ramach przeprowadzonych testów wykazano, że wykrywanie za pomocą danych wielospektralnych opartych na UAV może być skuteczną alternatywą dla bezpośrednich pomiarów w terenie w celu oszacowania obszaru uszkodzeń spowodowanych przez oziminy.

Takie rozwiązanie posiadamy w naszej ofercie. Jeżeli masz pytania zapraszamy do kontaktu.

+56 307 0 407 

lub poprzez e-mail na adres: 

biuro@rolnictwoprecyzyjne.eu 

 

Źródło:
https://www.kalendarzrolnikow.pl/6886/rzepak-co-zrobic-by-dobrze-przezimowal
https://www.stefanogrod.pl/mrozoodpornosc-roslin
https://poradnikogrodniczy.pl/strefy-mrozoodpornosci-roslin.php
https://pl.wikipedia.org/wiki/Strefy_mrozoodporno%C5%9Bci
Gołębniak B., Weber Z., Choroby roślin rolniczych, wyd. Wyd. 3 uzup, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, 2004, ISBN 83-7160-335-5, OCLC 749157329.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wymarzanie_ro%C5%9Blin
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1470160X18304692

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *