Aby w pełni zadbać o glebę warto pomyśleć o zapewnieniu jej okrywy przez cały rok. Zastosowanie zabiegu polegającego na sianiu roślin poplonowych daje wiele korzyści i coraz częściej jest stosowana. Poplon sieje się na pustą spulchnioną glebę następnie podlewa się i czeka na wzrost. Okrywa roślinna najczęściej tworzy się w ciągu 4-6 tygodni. To jak ważna jest jakość gleby dającej plon wspominaliśmy w jednym z poprzednich artykułów dotyczącym biologizacji gleby i jej wartości dla roślin:
Biologizacja gleby a współczesne rolnictwo. cz.1
Czym jest poplon
Rośliny, które są wysadzane pomiędzy plonami głównymi nazywamy poplonem lub międzyplonem. Można siać poplony na kiszonkę, siano, zielonkę, w celu przyorania, jako zielony nawóz czy na okrywę ochronną ziemi. Jest to praktyka z dawnych czasów, która jest skuteczna i przynosi korzyści. Rośliny okrywowe zasiane po żniwach chronią grunty, które poza sezonem byłyby ogołocone. Uprawy niskouprawowe i uprawy bezorkowe (sadzenie bezpośrednio w pozostałościach z poprzedniej uprawy) pozwalają glebie akumulować materię organiczną, wspierać różnorodne żyjące społeczności i zatrzymywać wodę. Rezultatem są zdrowe gleby, opłacalne dla rolnictwa.
Najczęstszym celem sadzenia poplonu jest :
wzmocnienie gleby
poprawa jakości gleby
strukturotwórczość
poprawa życia biologicznego w glebie
Występowanie roślin na polu w okresie jesiennym i zimowym przeciwdziała erozji wietrznej i wodnej oraz zatrzymuje większą ilość śniegu niż na pole nieużytkowane. Rośliny poplonowe pobierają i zatrzymują w sobie składniki mineralne, których nie spożytkowały uprawy główne. Minimalizuje to stratę cennych minerałów, spływających do wód gruntowych i ścieków wodnych, które są zagrożeniem dla środowiska. Zaoranie poplonu na nowo wzmacnia glebę w składniki mineralne, a przede wszystkim w substancje organiczne.
Typy roślin poplonowych
Ścierniskowe
Wysiew w drugiej połowie lata, jesienią wykorzystane na paszę lub przeorane na zielony nawóz.
Ozime
Wysiew jesienią, przekopywane na wiosnę jako zielony nawóz lub służące jako pasza.
Międzyplonowe
Wysiew wiosną wraz z plonem głównym, pozostają w ziemi aż do jesieni.
Rodzaj gleby ma znaczenie
Gleba słaba
- łubin żółty
- seradela
- facelia
- żyto
Gleba średnia
- rzodkiew oleista
- wyka ozima
- groch siewny / pastewny
- słonecznik
- łubin wąskolistny
- gorczyca biała
Gleba żyzna
- bobik
- wyka jadalna
- rzepak
- rzepik ozimy
Jak możemy dowiedzieć się ze strony Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego na poplony możemy przeznaczyć kilkanaście gatunków roślin ale praktyczne znaczenie ma tylko kilka.
Dobór roślin do poplonu zależy też od terminu wysiewu oraz od sposobu ich spożytkowania. Najwięcej wartości mają poplony z udziałem roślin motylkowatych (bobowatych).
Nie zawiedziemy się na gorczycy białej czy facelii, ponieważ jej niskie zapotrzebowanie umożliwia uprawę na glebie każdego rodzaju. W przypadku bobiku i grochu należy zadbać o zwięzłe i zasobne w wilgoć gleby, które są warunkiem rozrostu nasion. W trakcie suszy sprawdzi się facelia, seradela i słonecznik. Na mulcz dobą rośliną pod uprawę poplonową jest facelia. Na skutek przemarznięcia łatwo się kruszy co ułatwia późniejsze zabiegi siewu.
Jak informuje MODR siejąc poplony poprawiamy również warunki fitosanitarne gleby. Jednak rolnicy bardzo często popełniają błąd i w zmianowaniach typowo zbożowych uprawiają żyto ozime kierując się – niestety niesłusznie – tylko względami finansowymi (dopłaty rolnośrodowiskowe) zapominając o niebezpieczeństwie gromadzenia w glebie zarodników chorób podsuszkowych. Z kolei w przypadku gdy w gospodarstwie siejemy rzepak ozimy w plonie głównym powinniśmy zaniechać jego stosowania jako rośliny poplonowej. Przede wszystkim dlatego, gdyż wiąże się to z rozszerzeniem chorób grzybowych jak sucha zgnilizna kapustnych czy kiła kapuściana oraz zwiększonego występowania szkodników takich jak pchełka rzepakowa, śmietka rzepakowa czy ślimaków.
Sadzenie poplonu ma działanie odchwaszczające i ograniczające bezproduktywne parowanie wody oraz aktywizujące życie biologiczne gleby. Od strony żyzności gleby jest to po prostu nawóz zielony i tak właśnie najczęściej postrzegany jest przez rolników. Przyjmuje się, iż wartość poplonu ścierniskowego wnosi do gleby taką ilość materii organicznej, jak połowa pełnej dawki obornika, czyli od 15 do 20 ton.
Jeżeli w gospodarstwie uprawiane są duże ilości zbóż, powinno się wybierać na poplon rośliny nie zbożowe. Natomiast nieraz przy długotrwałej suszy gdy nasiona nie wykiełkują należy glebę jeszcze raz oprawić żeby zmniejszyć bądź zlikwidować chwasty i ponownie zasiać rośliny poplonowe lub przystosować pole pod np. uprawy ozime.
