W wielu regionach Polski kukurydza zdominowała strukturę zasiewu gospodarstw.
Od 2012 r. areał jej uprawy przekracza mln hektarów, a powszechność występowania stała się przyczyną pojawienia się organizmów szkodliwych, dla których uprawa ta jest główną rośliną żywicielską.
Najgroźniejszym szkodnikiem tej rośliny w Polsce jest omacnica prosowianka. Spotykana jest już na terytorium całego kraju.
Walka biologiczna z omacnicą prosowianką polega na zastosowaniu biopreparatów, których jedynym składnikiem są larwy oraz poczwarki kruszynka. Kruszynek ma duże znaczenie w gospodarce. Jest to jeden ze sprzedawanych i stosowanych środków biokontroli. Kruszynek to niemal mikroskopijnych rozmiarów błonkówka (owad) z rodzaju Trichogramma, której larwy rozwijają się w jajach wielu motyli. Wykorzystywany jest do biologicznej kontroli populacji wielu szkodników upraw, w tym także do walki biologicznej z groźnym dla kukurydzy szkodnikiem, którym jest omacnica prosowianka. Konieczne jest jej zwalczanie z uwagi na duże i systematycznie rosnące znaczenie na coraz większej liczbie plantacji.
Zainteresowanie aplikacją biopreparatów wzrosło dzięki postępowi technologicznemu. O ile jeszcze pod koniec lat 90. minionego wieku za pomocą kruszynka chroniono tylko pojedyncze plantacje, których całkowita powierzchnia nie przekraczała kilkuset hektarów, tak w 2014 roku padł rekord – prawie 6 tys. ha.
Podstawą zwalczania omacnicy prosowianki jest znajomość biologii szkodnika i prawidłowy system monitoringu uprawy. Trudnym zagadnieniem jest to, kiedy tak naprawdę powinno się wykonać zabieg zwalczający szkodnika. Należy prowadzić zaostrzoną obserwację w okresie od połowy czerwca do końca sierpnia, gdyż w tym okresie motyle składają jaja.
Ten groźny szkodnik jakim jest omacnica prosowianka uszkadza wszystkie nadziemne części roślin. W wyniku żerowania łamią się łodygi kukurydzy oraz zasychają wiechy, przez co skraca się okres pylenia kukurydzy, a w konsekwencji prowadzi do pogorszenia jakości plonu. Ważne jest usuwanie pozostałości po żniwach z pola, gdyż gąsienice mogą się w nich ukryć. Gąsienice w maju przędzą kokony i przepoczwarzają się, wylatując w czerwcu. Samice motyli składają jaja w lipcu. Gąsienica zaraz po wylęgnięciu przechodzi na kolbę i przegryza ją, następnie przegryza się do łodygi. Omacnica prosowianka żeruje w liściach, które okrywają kolby. Skutkiem tego jest zbielenie i zaschnięcie.
Z omacnicą prosowianką można walczyć za pomocą kruszynka. Na rynku krajowym dostępne są biopreparaty w postaci w kartonowych zawieszek lub kapsułek zawierających entomofaga (aplikacja ręczna), kulek rozrzucanych na glebę (ręcznie, rozrzutnikiem lub dronami) lub w postaci sypkiej (do aplikacji agrolotniczej, np. samoloty, wiatrakowce, drony). Aplikacja powinna odbyć się przed składaniem jaj przez samicę motyli. Warto dodać, że prawidłowa ilość to 25 zawieszek na 1 ha, natomiast zawieszki powinny być umieszczane na najwyższym, w pełni rozwiniętym liściu na danej roślinie i tuż przy łodydze. Cykl rozwojowy kruszynka
w optymalnych warunkach trwa około 15 dni, a tych cykli może być kilka.
W ostatnich latach zaobserwowano duży stopień „porażenia” kukurydzy przez omacnicę prosowiankę. Ten szkodnik rozwija się dzięki sprzyjającemu wzrostowi upraw kukurydzy i jej częstszą uprawą.
Średnie straty w plonach spowodowane przez omacnicę prosowiankę w Polsce szacowane są na ok. 15%, a lokalnie: może być nawet utracony cały plon.
Jest jednak problem techniczny jak go wprowadzić. Takie umieszczenie pojedynczych zawieszek w dużej ilości na plantacji wymaga dużo czasu i jest pracochłonne. Natomiast do aplikacji wyżej wymienionych kulek można użyć drona.
Dostępne w kraju drony umożliwiają aplikację biopreparatu w postaci kulek, które rozrzucają w odpowiedniej odległości jedna od drugiej na glebę, dzięki czemu zapewniają równomierne pokrycie kruszynka łanu kukurydzy.
W Chinach do zwalczania szkodników upraw wykorzystano drony załadowane środkami owadobójczymi. Według Bloomberga skuteczność tej metody wyniosła 98%. Być może nowe chińskie rozwiązanie pozwoli na uratowanie wielu hektarów upraw.
Badania nad wykorzystaniem kruszynka w plantacjach kukurydzy prowadzono w kilku lokalizacjach w Polsce oraz Czechach. Naukowcy uzyskali pozytywną skuteczność ograniczania liczebności omacnicy w kukurydzy przez kruszynka. Nie mniej jednak efektywność działania tego owada jest uzależniona od lokalizacji uprawy, nasilenia szkodnika oraz typu aplikacji.
Źródła:
https://nawozy.eu/wiedza/porady-ekspertow/rosliny/omacnica-prosowianka-grozny-szkodnik-kukurydzy.html
https://www.agrofakt.pl/omacnica-biologiczna-walka/
